Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
1
USTAWA
z dnia ……………….. 2011 r.
o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych
u ludzi oraz ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
Art. 1. W ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu
zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570, z 2009 r. Nr 76, poz. 641
oraz z 2010 r. Nr 107, poz. 679 i Nr 257, poz. 1723) wprowadza się następujące
zmiany:
1) w art. 2:
a) pkt 3 otrzymuje brzmienie:
„3) choroba zakaźna – choroba, która została wywołana przez biologiczny
czynnik chorobotwórczy;”,
b) uchyla się pkt 10,
c) dodaje się pkt 10a w brzmieniu:
„10a) instytut badawczy – instytut badawczy w rozumieniu ustawy z dnia 30
kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. Nr 96, poz. 618 oraz z
2011 r. Nr 112, poz. 654);”;
2) po art. 4 uchyla się oznaczenie i tytuł rozdziału 2;
3) w art. 5:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane
na zasadach określonych w ustawie do:
1) poddawania się:
a) zabiegom sanitarnym,
b) szczepieniom ochronnym,
c) poekspozycyjnemu profilaktycznemu stosowaniu leków,
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
2
d) badaniom sanitarno-epidemiologicznym, w tym również postępowaniu
mającemu na celu pobranie lub dostarczenie materiału do tych badań,
e) nadzorowi epidemiologicznemu,
f) kwarantannie,
g) leczeniu,
h) hospitalizacji,
i) izolacji;
2) zaniechania wykonywania prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość
przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby – jeżeli są
osobami zakażonymi, chorymi na chorobę zakaźną lub nosicielami;
3) stosowania się do nakazów i zakazów organów Państwowej Inspekcji
Sanitarnej służących zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób
zakaźnych;
4) udzielania danych i informacji:
a) organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Wojskowej Inspekcji
Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej Ministerstwa Spraw
Wewnętrznych i Administracji, Inspekcji Weterynaryjnej, Wojskowej
Inspekcji Weterynaryjnej, Inspekcji Ochrony Środowiska, krajowym
jednostkom specjalistycznym właściwym ze względu na rodzaj
zakażenia lub choroby zakaźnej oraz ośrodkom referencyjnym i
instytutom badawczym, niezbędnych do prowadzenia nadzoru
epidemiologicznego nad zakażeniami i chorobami zakaźnymi i
zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych,
b) właściwym państwowym inspektorom sanitarnym, niezbędnych do
prowadzenia nadzoru epidemiologicznego nad niepożądanymi
odczynami poszczepiennymi,
c) organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej, niezbędnych do
sprawowania nadzoru nad realizacją obowiązków, o których mowa w
pkt 1– 3.”,
b) uchyla się ust. 3;
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
3
4) po art. 5 dodaje się oznaczenie i tytuł rozdziału w brzmieniu: „Rozdział 2 Badania
sanitarno-epidemiologiczne”;
5) w art. 7 w ust. 4 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
„Badania laboratoryjne u osób, o których mowa w art. 6 ust. 1, przeprowadzają,
akredytowane w zakresie przedmiotu badania na postawie przepisów o systemie
oceny zgodności, laboratoria:”;
6) w art. 8 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Koszty laboratoryjnego badania sanitarno-epidemiologicznego wykonywanego
u osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1–4, są finansowane z budżetu
państwa z części, której dysponentem jest wojewoda, bez względu na
uprawnienia z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego.";
7) w art. 9:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. W przypadku konieczności potwierdzenia prawidłowości rozpoznania
zakażenia, choroby zakaźnej lub identyfikacji biologicznych czynników
chorobotwórczych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego, wyniki badań
laboratoryjnych poddaje się weryfikacji.”,
b) w ust. 2 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
„Weryfikację wyników badań laboratoryjnych, o której mowa w ust. 1,
przeprowadzają:”;
8) w art. 14:
a) w ust. 1 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
„Kierownicy podmiotów leczniczych wykonujących działalność leczniczą w
rodzaju świadczenia szpitalne są obowiązani do wdrożenia i zapewnienia
funkcjonowania systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych,
obejmującego:”,
b) ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:
„2. Kierownicy podmiotów leczniczych wykonujących działalność leczniczą w
rodzaju świadczenia szpitalne są obowiązani do gromadzenia w szpitalu
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
4
informacji o zakażeniach szpitalnych i czynnikach alarmowych oraz prowadzenia
rejestru zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych.
3. W odniesieniu do podmiotów leczniczych dla osób pozbawionych wolności
wykonujących działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne, do
powołania zespołu i komitetu kontroli zakażeń szpitalnych są obowiązani
dyrektorzy właściwych zakładów karnych i aresztów śledczych.”;
9) w art. 17 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. Osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres
krótszy niż trzy miesiące są zwolnione z obowiązku poddawania się
obowiązkowym szczepieniom ochronnym, z wyjątkiem szczepień
poekspozycyjnych.”;
10) w art. 19 ust. 6 otrzymuje brzmienie:
„6. Do przeprowadzania zalecanych szczepień ochronnych stosuje się
odpowiednio przepisy art. 17 ust. 2– 6.”;
11) w art. 21 uchyla się ust. 9;
12) w art. 24:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Wojskowej Inspekcji Sanitarnej,
Państwowej Inspekcji Sanitarnej Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i
Administracji, Inspekcji Weterynaryjnej, Wojskowej Inspekcji Weterynaryjnej,
Inspekcji Ochrony Środowiska oraz ośrodki referencyjne i instytuty badawcze
współdziałają w celu zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób
zakaźnych, rozpoznawania i monitorowania sytuacji epidemiologicznej oraz
zapewnienia systemu wczesnego powiadamiania o zagrożeniu epidemicznym
w kraju.”,
b) w ust. 2 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
„W przypadku powzięcia podejrzenia albo rozpoznania zakażenia, choroby
zakaźnej lub zgonu z ich powodu, występujących wśród żołnierzy,
funkcjonariuszy i pracowników jednostek oraz innych osób objętych zakresem
działania inspekcji, o których mowa w ust. 1, między podmiotami, o których
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
5
mowa w ust. 1, mogą być przekazywane, w formie papierowej lub
elektronicznej, dane tych osób, zawierające:”,
c) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z Ministrem Obrony
Narodowej, ministrem właściwym do spraw wewnętrznych oraz ministrem
właściwym do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia:
1) wykaz zakażeń i chorób zakaźnych, o których mowa w ust. 2,
2) sposób udostępniania danych, o których mowa w ust. 2, oraz okres ich
przechowywania
– uwzględniając konieczność zapewnienia skutecznego nadzoru
epidemiologicznego oraz zapobiegania i zwalczania zakażeń i chorób
zakaźnych.”;
13) w art. 26 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Lekarz, felczer, pielęgniarka lub położna, którzy podejrzewają lub rozpoznają
zakażenie lub chorobę zakaźną, są obowiązani pouczyć zakażonego lub chorego
na chorobę zakaźną lub osobę sprawującą prawną pieczę nad osobą małoletnią
lub bezradną albo opiekuna faktycznego w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z
dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, o:
1) środkach służących zapobieganiu przeniesieniu zakażenia na inne osoby;
2) obowiązkach, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3 i 4 lit. a oraz art. 6 ust. 1
pkt 1, 2, 4 i 5;
14) w art. 27:
a) w ust. 1:
− wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
„Lekarz lub felczer, który podejrzewa lub rozpoznaje zakażenie, chorobę
zakaźną lub zgon z powodu zakażenia lub choroby zakaźnej, określonej
na podstawie ust. 9 pkt 1, jest obowiązany do niezwłocznego, nie później
jednak niż w ciągu 24 godzin od chwili podejrzenia lub rozpoznania
zakażenia, choroby zakaźnej lub zgonu z powodu zakażenia lub choroby
zakaźnej, zgłoszenia tego faktu:”,
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
6
− pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„1) państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu lub
państwowemu granicznemu inspektorowi sanitarnemu właściwemu dla
miejsca rozpoznania zakażenia lub choroby zakaźnej lub zgonu z powodu
zakażenia lub choroby zakaźnej lub”,
a) uchyla się ust. 3 i 5–7,
b) ust. 8 otrzymuje brzmienie:
„8. W przypadku powzięcia podejrzenia zachorowania na chorobę
szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną lub zgonu z powodu takiej
choroby członka załogi lub pasażera odbywającego podróż międzynarodową:
1) dowódca statku powietrznego za pośrednictwem instytucji
zapewniających służby ruchu lotniczego,
2) kapitan statku morskiego osobiście lub za pośrednictwem Morskiej
Służby Poszukiwania i Ratownictwa, agenta statku lub kapitanatu portu,
3) kierujący środkiem transportu drogowego,
4) pilot wycieczki lub przewodnik turystyczny
– są obowiązani do niezwłocznego zgłoszenia tego faktu, dostępnymi
środkami łączności, państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu
lub państwowemu granicznemu inspektorowi sanitarnemu właściwemu dla
planowanego miejsca przekroczenia granicy państwowej albo portu
lotniczego lub morskiego, a jeżeli podejrzenie zachorowania na chorobę
szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną lub zgonu z powodu takiej
choroby powzięto po przekroczeniu granicy państwowej – państwowemu
powiatowemu inspektorowi sanitarnemu lub państwowemu granicznemu
inspektorowi sanitarnemu właściwemu dla miejsca powzięcia podejrzenia o
zachorowanie na taką chorobę lub zgonu z jej powodu.”,
d) w ust. 9 uchyla się pkt 5 i 7;
15) w art. 28 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
„3) poucza osobę chorą lub osobę sprawującą prawną pieczę nad osobą
małoletnią lub bezradną albo opiekuna faktycznego w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt
1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
7
Pacjenta, osoby najbliższe oraz osoby, o których mowa w art. 17 ust. 1a, o
obowiązkach wynikających z art. 5 ust. 1.”;
16) w art. 29:
a) uchyla się ust. 2 i 4–6,
b) w ust. 7 uchyla się pkt 5 i 6;
17) po art. 29 dodaje się art. 29a w brzmieniu:
„Art. 29a. 1. W ramach nadzoru epidemiologicznego nad zakażeniami i
chorobami zakaźnymi może być prowadzony nadzór sentinel.
2. W nadzorze, o którym mowa w ust. 1, uczestniczą:
1) wskazane przez ministra właściwego do spraw zdrowia instytuty
badawcze i ośrodki referencyjne, na podstawie umowy zawartej z
ministrem właściwym do spraw zdrowia;
2) wojewódzkie lub powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne;
3) podmioty lecznicze oraz lekarze wykonujący zawód w ramach praktyki
zawodowej w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, na
podstawie umowy zawartej z państwowym inspektorem sanitarnym;
4) medyczne laboratoria diagnostyczne w rozumieniu przepisów o
diagnostyce laboratoryjnej, akredytowane w zakresie przedmiotu badania
na podstawie przepisów o systemie oceny zgodności, na podstawie
umowy zawartej z państwowym inspektorem sanitarnym.
3. Koszty uczestnictwa w nadzorze sentinel:
1) podmiotów, o których mowa w ust. 2 pkt 1, są finansowane z budżetu
państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw
zdrowia;
2) podmiotów, o których mowa w ust. 2 pkt 2–4, są finansowane z budżetu
państwa z części, której dysponentem jest wojewoda.
4. Minister właściwy do spraw zdrowia może określić, w drodze rozporządzenia:
1) zakażenia lub choroby zakaźne objęte nadzorem sentinel,
2) sposób prowadzenia nadzoru sentinel,
3) jednostki podziału terytorialnego kraju, w których jest prowadzony nadzór
sentinel,
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
8
4) zadania realizowane przez podmioty uczestniczące w nadzorze sentinel
– mając na względzie cele nadzoru sentinel oraz zapewnienie
reprezentatywności zbieranych w nim danych.”;
18) art. 32 otrzymuje brzmienie:
„Art. 32. 1. W przypadku uzyskania danych lub innych informacji o podejrzeniach
lub przypadkach zakażeń, zachorowań lub zgonów z powodu choroby zakaźnej,
państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor
sanitarny, kierując się opartą na wiedzy medycznej własną oceną stopnia
zagrożenia dla zdrowia publicznego oraz wytycznymi państwowego inspektora
sanitarnego wyższego stopnia, niezwłocznie weryfikuje uzyskane informacje,
przeprowadza dochodzenie epidemiologiczne, a następnie, w razie potrzeby,
podejmuje czynności mające na celu zapobieganie oraz zwalczanie szerzenia się
zakażeń i zachorowań na tę chorobę zakaźną.
2. Dane i informacje, o których mowa w ust. 1, uzyskuje się na podstawie:
1) zgłoszeń, o których mowa w art. 27 ust. 1 i 8 oraz art. 29 ust. 1 pkt 1,
2) danych uzyskanych z indywidualnego nadzoru epidemiologicznego,
3) danych przekazanych przez punkty kontaktowe wspólnotowych i
międzynarodowych systemów wczesnego ostrzegania,
4) danych i informacji pochodzących z innych źródeł, w szczególności
dotyczących ognisk epidemicznych zakażeń i zachorowań na chorobę zakaźną.”;
19) po art. 32 dodaje się art. 32a i 32b w brzmieniu:
„Art. 32a. 1. Państwowy inspektor sanitarny lub Główny Inspektor Sanitarny, w
związku z prowadzonym dochodzeniem epidemiologicznym, może żądać
udzielenia informacji o:
1) osobach zakażonych lub podejrzanych o zakażenie, chorych lub
podejrzanych o chorobę zakaźną, osobach zmarłych z powodu choroby
zakaźnej lub osobach, wobec których istnieje takie podejrzenie,
2) osobach, które mogły mieć styczność z osobami, o których mowa w pkt 1,
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
9
3) posiadaczu zwierzęcia, które mogło stanowić źródło narażenia na zakażenie
lub chorobę zakaźną
- od każdego, kto takie dane posiada lub jednostek administracji publicznej, które
dane takie mogą ustalić.
2. Dane osób, o których mowa w ust. 1, obejmują:
1) imię i nazwisko;
2) datę urodzenia;
3) numer PESEL, a w przypadku gdy osobie nie nadano tego numeru – serię i
numer paszportu albo numer identyfikacyjny innego dokumentu, na
podstawie którego jest możliwe ustalenie danych osobowych;
4) płeć;
5) adres miejsca zamieszkania;
6) informacje o aktualnym miejscu pobytu;
7) numer telefonu kontaktowego oraz adres poczty elektronicznej lub innych
środków komunikacji elektronicznej;
8) rozpoznanie kliniczne zakażenia lub choroby zakaźnej oraz charakterystykę
podstawowych objawów klinicznych i biologicznego czynnika
chorobotwórczego;
9) okoliczności narażenia na zakażenie, ze szczególnym uwzględnieniem
czynników ryzyka;
10) trasę podróży krajowej lub międzynarodowej oraz wykorzystywane podczas
niej przez osobę chorą lub zakażoną środki transportu;
11) miejsca pobytu osoby zakażonej w okresie wylęgania choroby.
Art. 32b. 1. W razie niebezpieczeństwa szerzenia się zakażenia lub choroby
zakaźnej, które może stanowić zagrożenie dla zdrowia publicznego, w
szczególności wystąpienia choroby szczególnie niebezpiecznej lub wysoce
zakaźnej, państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny
inspektor sanitarny jest obowiązany do niezwłocznego zgłoszenia tego faktu
państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu oraz Głównemu
Inspektorowi Sanitarnemu.
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
10
2. Jeżeli sytuacja epidemiologiczna, o której mowa w ust. 1, może mieć wpływ na
zdrowie publiczne w skali międzynarodowej, państwowy powiatowy inspektor
sanitarny lub państwowy graniczny inspektor sanitarny jest obowiązany do
niezwłocznego zgłoszenia tego faktu krajowemu punktowi centralnemu do spraw
Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych, działającemu na podstawie
odrębnych przepisów.”;
20) w art. 33:
a) ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie:
„1. Państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny
inspektor sanitarny może, w drodze decyzji, nałożyć na osobę zakażoną lub
chorą na chorobę zakaźną albo osobę podejrzaną o zakażenie lub chorobę
zakaźną lub osobę, która miała styczność ze źródłem biologicznego czynnika
chorobotwórczego, obowiązki określone w art. 5 ust. 1.
2. W celu zapobieżenia szerzeniu się zakażeń lub chorób zakaźnych
państwowy powiatowy inspektor sanitarny lub państwowy graniczny inspektor
sanitarny może, w drodze decyzji:
1) wprowadzić zakaz wstępu do pomieszczeń skażonych;
2) nakazać przeprowadzenie dekontaminacji, dezynsekcji lub deratyzacji
nieruchomości lub pomieszczeń;
3) nakazać przeprowadzenie dekontaminacji przedmiotów, a jeżeli nie jest
to możliwe – ich zniszczenie;
4) wprowadzić zakaz korzystania z wody przeznaczonej do spożycia przez
ludzi i na potrzeby gospodarcze, pochodzącej z ujęć, co do których
istnieje podejrzenie skażenia biologicznymi czynnikami
chorobotwórczymi;
5) wprowadzić zakaz spożywania żywności podejrzanej o skażenie, a w
razie potrzeby, zarządzić jej zbadanie, odkażenie, zniszczenie lub
przeznaczenie do innych celów;
6) nakazać sekcję zwłok osoby zmarłej, u której rozpoznano lub
podejrzewano zakażenie lub chorobę zakaźną;
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
11
7) zakazać wykonywania sekcji zwłok ludzi i zwierząt, gdy sekcja zwłok
mogłaby prowadzić do zakażenia osób lub skażenia środowiska, z
wyjątkiem przypadku, gdy zachodzi podejrzenie popełnienia
przestępstwa.”,
b) uchyla się ust. 6,
c) ust. 7 otrzymuje brzmienie:
„7. W przypadku konieczności poddania izolacji lub kwarantannie osób, o
których mowa w ust. 1 i 5, wojewoda zapewnia warunki izolacji lub
kwarantanny przez zapewnienie odpowiednich pomieszczeń, wyposażenia
oraz skierowanie do pracy osób posiadających odpowiednie kwalifikacje.”;
21) w art. 34:
a) w ust. 1 w pkt 2 lit. h otrzymuje brzmienie:
„h) ostre nagminne porażenie dziecięce (poliomyelitis) oraz inne ostre
porażenia wiotkie, w tym zespół Guillaina-Barrégo,”,
b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a–1c w brzmieniu:
„1a. W przypadku podejrzenia lub rozpoznania zakażenia lub choroby
zakaźnej, o której mowa w ust. 1, lekarz lub felczer jest obowiązany
pouczyć pacjenta o obowiązku, o którym mowa w ust. 1, oraz skierować go
do szpitala. Fakt udzielenia pouczenia jest potwierdzany wpisem lekarza lub
felczera w dokumentacji medycznej oraz podpisem pacjenta.
1b. Informacja o skierowaniu do szpitala, o którym mowa w ust. 1, jest
przekazywana państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu
właściwemu dla miejsca rozpoznania zakażenia lub choroby zakaźnej.
1c. W przypadku samowolnego opuszczenia szpitala przez osobę, o której
mowa w ust. 1, przed zakończeniem badań diagnostycznych lub leczenia,
kierownik szpitala jest obowiązany do niezwłocznego, nie później jednak niż
w ciągu 24 godzin od chwili uzyskania informacji o samowolnym
opuszczeniu szpitala, powiadomienia o tym fakcie państwowego
powiatowego inspektora sanitarnego właściwego dla siedziby szpitala.”;
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
12
22) w art. 36 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. O zastosowaniu środka przymusu bezpośredniego decyduje lekarz lub
felczer, który określa rodzaj zastosowanego środka przymusu bezpośredniego
oraz osobiście nadzoruje jego wykonanie przez osoby wykonujące zawody
medyczne. Każdy przypadek zastosowania środka przymusu bezpośredniego
odnotowuje się w dokumentacji medycznej.”;
23) w art. 37 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. W przypadku stwierdzenia u chorego braku wskazań zdrowotnych i
epidemiologicznych do hospitalizacji w drodze decyzji, o której mowa w art. 33
ust. 1 lekarz wnioskuje do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego lub
państwowego granicznego inspektora sanitarnego, który wydał decyzję, o
uchylenie decyzji nakładającej obowiązek hospitalizacji.”;
24) w art. 40:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Obowiązkowemu leczeniu podlegają osoby chore na:
1) gruźlicę płuc;
2) kiłę;
3) rzeżączkę.”,
b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a–1c w brzmieniu:
„1a. W przypadku podejrzenia lub rozpoznania zakażenia lub choroby
zakaźnej, o której mowa w ust. 1, lekarz lub felczer jest obowiązany pouczyć
pacjenta o obowiązku, o którym mowa w ust. 1. Fakt udzielenia pouczenia
jest potwierdzany wpisem lekarza lub felczera w dokumentacji medycznej
oraz podpisem pacjenta.
1b. W przypadku zmiany podmiotu udzielającego choremu świadczeń
zdrowotnych związanych z chorobą, o której mowa w ust. 1, lekarz jest
obowiązany wystawić choremu skierowanie wskazujące podmiot, który
będzie kontynuował leczenie, oraz powiadomić o tym fakcie państwowego
powiatowego inspektora sanitarnego właściwego dla dotychczasowego
miejsca udzielania świadczenia zdrowotnego.
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
13
1c. W przypadku uchylania się przez osoby, o których mowa w ust. 1, od
obowiązku leczenia, lekarz prowadzący leczenie niezwłocznie powiadamia o
tym fakcie państwowego powiatowego inspektora sanitarnego właściwego
dla miejsca udzielania świadczenia zdrowotnego.”;
25) w art. 41 w ust. 1 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
„Osoba zakażona HIV lub chora na AIDS może zastrzec dane, o których mowa
w art. 24 ust. 2 i 5, art. 27 ust. 4, art. 29 ust. 3 oraz art. 30 ust. 3, umożliwiające
jej identyfikację. W takim przypadku zgłoszenie lub rejestr zawierają:”;
26) w art. 42 w ust. 2 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
„2) utrzymywanie gotowości do zwiększenia liczby wykonywanych świadczeń
zdrowotnych w zakresie i liczbie określonych w umowie, o której mowa w ust.1;”;
27) uchyla się art. 45;
28) w art. 52:
a) pkt 3 otrzymuje brzmienie:
„3) wbrew obowiązkowi, o którym mowa w art. 21 ust. 1, nie zgłasza
niepożądanego odczynu poszczepiennego,”,
b) po pkt 3 dodaje się pkt 4 i 5 w brzmieniu:
„4) wbrew obowiązkowi, o którym mowa w art. 27 ust. 1 lub 2, nie zgłasza
zakażenia, zachorowania na chorobę zakaźną lub zgonu z powodu
zakażenia lub choroby zakaźnej albo ich podejrzenia,
5) wbrew obowiązkowi, o którym mowa w art. 29 ust. 1, nie zgłasza
dodatniego wyniku badania w kierunku biologicznych czynników
chorobotwórczych, które wywołują zakażenie lub chorobę zakaźną lub nie
przekazuje badanego materiału lub wyizolowanego biologicznego czynnika
chorobotwórczego w celu weryfikacji wyników badań”;
29) w art. 9 w ust. 2 w pkt 2, w ust. 3 i 5, w art. 43 w pkt 3 użyte w różnej liczbie i
przypadku wyrazy „jednostki badawczo-rozwojowe” zastępuje się użytymi w
odpowiedniej liczbie i przypadku wyrazami „instytuty badawcze”;
30) w art. 11 w ust. 1, w art. 12 w ust. 1, w art. 39 w ust. 2 i 3, w art. 44 w ust. 3, w art.
47 w ust. 1, 7 i 9 oraz w art. 48 użyte w różnej liczbie i przypadku wyrazy „zakład
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
14
opieki zdrowotnej” zastępuje się użytymi w odpowiedniej liczbie i przypadku
wyrazami „podmiot leczniczy”;
31) w art. 44 w ust. 2 w pkt 2 i 3, w ust. 4 w pkt 1 i 2 użyte w różnej liczbie i przypadku
wyrazy „zakład opieki zdrowotnej” zastępuje się użytymi w odpowiedniej liczbie i
przypadku wyrazami „przedsiębiorstwo podmiotu leczniczego”;
32) w załączniku do ustawy:
a) uchyla się pkt 1,
b) pkt 3 otrzymuje brzmienie:
„3) biegunki o etiologii infekcyjnej lub nieustalonej u dzieci do lat 2;”,
c) pkt 17 otrzymuje brzmienie:
„17) gruźlica i inne mikobakteriozy;”,
d) pkt 18 otrzymuje brzmienie:
„18) grypa (w tym grypa ptaków u ludzi);”,
e) pkt 22 otrzymuje brzmienie:
„22) inwazyjne zakażenie Haemophilus influenzae;”,
f) pkt 37 otrzymuje brzmienie:
„37) ostre nagminne porażenie dziecięce (poliomyelitis) oraz inne ostre porażenia
wiotkie, w tym zespół Guillaina-Barrégo;”,
g) pkt 38 otrzymuje brzmienie:
„38) płonica;”,
h) pkt 48 otrzymuje brzmienie:
„48) wirusowe zapalenia wątroby (A, B, C, inne) oraz zakażenia wywołane
przez wirusy zapalenia wątroby;”,
i) uchyla się pkt 49,
j) pkt 52 otrzymuje brzmienie:
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
15
„52) zakażenia żołądkowo-jelitowe oraz zatrucia pokarmowe o etiologii
infekcyjnej lub nieustalonej;”;
k) dodaje się pkt 55a w brzmieniu:
„55a) zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub mózgu o etiologii infekcyjnej
lub nieustalonej;”,
l) pkt 57 otrzymuje brzmienie:
„57) zespół hemolityczno-mocznicowy i inne postaci zakażenia
werotoksycznymi pałeczkami Escherichia coli (STEC/VTEC);”.
Art. 2. W ustawie z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z
2006 r. Nr 122, poz. 851, z późn. zm.1)) w art. 8a w ust. 2 uchyla się pkt 1.
Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708, Nr 143, poz.
1032, Nr 170, poz. 1217, Nr 171, poz. 1225 i Nr 220, poz. 1600, z 2007 r. Nr 176, poz. 1238, z 2008 r. Nr 227, poz.
1505 i Nr 234, poz.1570, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 20, poz. 106, Nr 92, poz. 753 i Nr 157, poz. 1241, z 2010 r. Nr
21, poz. 105, Nr 81, poz. 529, Nr 130, poz. 871, Nr 182, poz. 1228 i Nr 213, poz. 1396 oraz 2011 r. Nr 63, poz.
322, Nr 112, poz. 654 i Nr 113, poz. 657.
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
16
UZASADNIENIE
Podjęcie prac nad przygotowaniem projektu ustawy o zmianie ustawy o
zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi spowodowane było
potrzebą dostosowania przepisów ustawy do zmieniających się potrzeb nadzoru
epidemiologicznego oraz zwalczania chorób zakaźnych. Ponadto, istnieje konieczność
dostosowania przepisów o finansowaniu zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej, które
są określone ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i
chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570, z późn. zm.), zwanej dalej
„ustawą”, do faktycznych źródeł finansowania działalności stacji sanitarnoepidemiologicznych,
które zostały zmienione ustawą z dnia 23 stycznia 2009 r. o
zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań
administracji publicznej w województwie (Dz. U. Nr 92, poz. 753). Zgodnie z art. 5 tej
ustawy, z dniem 1 stycznia 2010 r. uległa zmianie podległość organizacyjna, a co się z
tym wiąże – jest niezwykle istotne – sposób finansowania Państwowej Inspekcji
Sanitarnej – z części budżetu państwa pozostającej w dyspozycji ministra właściwego
do spraw zdrowia na finansowanie z części pozostającej w dyspozycji wojewody.
Na potrzebę nowelizacji wskazywały zarówno doświadczenia ze stosowania
ustawy zebrane przez przedstawicieli administracji centralnej – Głównego Inspektoratu
Sanitarnego oraz Ministerstwa Zdrowia, instytutów badawczych, jak również
przedstawicieli powiatowych i wojewódzkich organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Zmiany obejmują również te przepisy ustawy, które będąc niejednoznacznie
sformułowane, powodowały wątpliwości interpretacyjne.
Ponadto projektowane zmiany ustawy wynikają z potrzeby dostosowania jej
terminologii do regulacji zawartych w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności
leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654) oraz ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie
oceny zgodności (Dz. U. z 2010 r. Nr 138, poz. 935).
Dostosowanie przepisów o źródle finansowania wybranych działań Inspekcji do stanu
prawno-faktycznego
Nowelizacja dostosowuje przepisy ustawy w zakresie finansowania działań
Państwowej Inspekcji Sanitarnej do zmian organizacji i finansowania Państwowej
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
17
Inspekcji Sanitarnej, które zostały wprowadzone z dniem 1 stycznia 2010 r., zgodnie z
art. 5 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze
zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej w województwie. W
związku z powyższym, w nowelizowanym art. 8 ust. 3 ustawy jako źródło finansowania
zadań realizowanych przez stacje sanitarno-epidemiologiczne wskazano, w oparciu o
istniejący od dnia 1 stycznia 2010 r. stan prawny, część budżetu państwa pozostającą w
dyspozycji wojewody. Określone w zmienianym art. 8 ustawy badania dla celów
sanitarno-epidemiologicznych były zarówno przed dniem 1 stycznia 2010 r., jak i w roku
2010, wykonywane w ramach ustawowej działalności stacji sanitarnoepidemiologicznych
przez jej laboratoria i finansowane w ramach środków na
działalność bieżącą, którymi stacje te dysponują, a więc de facto każdorazowo przez
tego dysponenta części budżetowej, który finansuje działalność stacji jako podmiotu
administracji.
Analogiczna zmiana jest wprowadzana w art. 29a ust. 3 (poprzednio art. 45 ust. 3
ustawy) dotyczącym kosztów finansowania systemów nadzoru wybiórczego w
odniesieniu do wybranych chorób.
Powyższe zmiany mają charakter formalno-prawny i nie nakładają na stacje
sanitarno-epidemiologiczne nowych zadań, ani nie powodują zwiększenia wydatków na
ich działalność ponad te koszty, które wynikają z już obowiązujących przepisów ustawy
o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Równocześnie biorąc pod uwagę wysokie koszty, które musiałyby zostać
poniesione przez powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne począwszy od dnia
wejścia w życie nowych przepisów wykonawczych do ustawy w roku 2012 i przez
następne lata, zrezygnowano z przepisów, które wprowadzały refundację kosztów
zgłoszeń niepożądanych odczynów poszczepiennych (art. 21 ust. 9 ustawy) oraz
zachorowań (art. 27 ust. 7 ustawy) dokonywanych przez lekarzy i felczerów oraz
refundacji kosztów zgłoszeń dodatnich wyników badań laboratoryjnych (art. 29 ust. 6
ustawy) dokonywanych przez kierowników laboratoriów. W związku z powyższym
zrezygnowano również z przepisów zobowiązujących lekarzy i felczerów oraz
kierowników laboratoriów (art. 27 ust. 3, 5 i 6 oraz art. 29 ust. 2, 4-6 i ust. 7 pkt 5 i 6
ustawy) do prowadzenia rejestrów dokonanych zgłoszeń. Rejestry te miały charakter
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
18
wyłącznie administracyjno-księgowy i miały służyć kontroli rozliczeń finansowych w
zakresie refundacji dokonanych zgłoszeń.
Doprecyzowanie katalogu możliwego ograniczenia praw i wolności w związku ze
zwalczaniem chorób zakaźnych
Projektowana ustawa poprzez zmianę art. 5 ust. 1 ustawy doprecyzowuje katalog
obowiązków, które mogą być nałożone w sytuacjach i przez organy określone w
ustawie, na osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, poprzez
uzupełnienie go o inne obowiązki rozproszone w różnych przepisach ustawy. Zmiana ta
ma charakter redakcyjny i porządkujący – nie poszerza katalogu ograniczeń ponad te,
które są dopuszczone na podstawie obowiązujących przepisów ustawy.
Przykładowo przepis art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy w dotychczasowym kształcie
wymienia jedynie obowiązek poddawania się szczepieniom ochronnym prowadzonym w
ramach Programu Szczepień Ochronnych. Należy zwrócić uwagę, że nie wyczerpuje w
ten sposób wszystkich sytuacji, w których ustawa przewiduje możliwość nałożenia
obowiązku szczepień ochronnych – obowiązek poddania się innym szczepieniom
ochronnym niż te, o których mowa w Programie Szczepień Ochronnych przewiduje
bowiem również dotychczasowy art. 46 ust. 3 ustawy.
Przepisy art. 5 ust. 1 ustawy zostały również uzupełnione o wymienione w art. 40
ust. 2 ustawy obowiązki w zakresie profilaktycznego stosowania leków wobec osób po
narażeniu na kontakt z osobą chorą lub zakażoną.
Ochrona danych osobowych
Szczególny nacisk w nowelizacji został położony na kwestie ochrony danych
osobowych. Poprzez doprecyzowanie wprowadzone w nowym przepisie (art. 5 ust. 1
pkt 4), ściśle zdefiniowano podmioty uprawnione do przetwarzania danych osobowych
uzyskanych w celu sprawowania nadzoru epidemiologicznego, zapobiegania oraz
zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych oraz nadzoru nad realizacją związanych z tym
obowiązków przez osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Opracowując projekt ustawy szczególną uwagę poświęcono zastosowaniu
rozwiązań legislacyjnych gwarantujących przestrzeganie zasady proporcjonalności oraz
adekwatności zakresu i treści merytorycznej danych osobowych, których zbieranie jest
dopuszczone ustawą, w stosunku do celu ich przetwarzania, jakim jest ochrona zdrowia
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
19
publicznego. Przykładem takich rozwiązań są przepisy dotyczące dochodzenia
epidemiologicznego (dodawany art. 32a ust. 2). W związku z przeprowadzoną analizą
ustawy proponuje się uchylenie niezgodnej z faktyczną treścią ustawy definicji legalnej
terminu „informacje” (art. 2 pkt 10 ustawy). Jest to uzasadnione również faktem, iż
obowiązująca dla całości systemu polskiego prawa definicja legalna odnosząca się do
danych osobowych została sformułowana w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o
ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.), a we
wszystkich sytuacjach, w których przetwarzanie danych osobowych zostało
dopuszczone ustawą – odpowiednie przepisy każdorazowo wyznaczają ich maksymalny
zakres poprzez ich enumeratywne wyliczenie.
Dochodzenie epidemiologiczne
Przepisy dodawanego art. 32a regulują kwestie związane z informacją na temat
osób narażonych na biologiczne czynniki chorobotwórcze. Ma to niezwykle istotne
znaczenie w przypadku wielu dochodzeń epidemiologicznych począwszy od tych, które
są prowadzone w związku np. z zachorowaniami wywołanymi spożyciem skażonej
żywności (np. salmonelozy), aż po przypadki narażenia na kontakt z osobą chorą na
chorobę wysoko zakaźną i szczególnie niebezpieczną w czasie wielogodzinnych
podróży lotniczych (wirusowe gorączki krwotoczne, SARS, wysoce patogenna grypa
ptaków A(H5N1), grypa pandemiczna), jak również w stosunku do osób pokąsanych
przez zwierzęta i potencjalnie w ten sposób narażonych na zakażenie wścieklizną.
Proponowana zmiana umożliwi organom Państwowej Inspekcji Sanitarnej
niezwłoczne podjęcie stosownych działań przeciwepidemicznych w celu jak
najszybszego przerwania dróg szerzenia się zakażenia, unieszkodliwienia źródła
zakażenia lub zastosowania szczepień ochronnych albo farmakoprofilaktyki.
Główny Inspektor Sanitarny i państwowi graniczni inspektorzy sanitarni
Z dniem 1 stycznia 2010 r. Główny Inspektor Sanitarny stał się organem
właściwym do bezpośredniego podejmowania działań w sytuacji powzięcia informacji
lub podejrzenia zagrożenia epidemiologicznego oraz sprawowania bezpośredniego
nadzoru nad działalnością państwowych granicznych inspektorów sanitarnych. W
związku z powyższym Główny Inspektor Sanitarny został, obok inspektorów
powiatowych i wojewódzkich, wskazany jako właściwy do prowadzenia dochodzeń
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
20
epidemiologicznych (dodawany art. 32a), w szczególności tych o charakterze
transgranicznym – związanych z podróżami międzynarodowymi.
Ponadto projekt ustawy wskazał w przepisach kompetencyjnych państwowego
granicznego inspektora sanitarnego jako organ właściwy w zakresie nadzoru
epidemiologicznego (zmieniany art. 27 ust. 1 i 8) oraz podejmowania stosownych
działań zapobiegawczych i przeciwepidemicznych (zmieniany art. 33). W związku z
powyższym dokonywana jest również zmiana art. 37 ust. 3 ustawy, w celu wskazania
państwowego granicznego inspektora sanitarnego jako jednego z organów
upoważnionych (w przypadku stwierdzenia u chorego braku wskazań zdrowotnych i
epidemiologicznych do hospitalizacji) do uchylania obowiązku hospitalizacji,
nakładanego w drodze decyzji, o której mowa w art. 33 ust. 1 ustawy.
Ponadto doprecyzowano przepisy art. 27 ust. 8 ustawy odnoszące się do sytuacji
wystąpienia zachorowania na chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną lub
zgonu z powodu takiej choroby członka załogi lub pasażera odbywającego podróż
międzynarodową w zakresie sposobu przekazywania tych informacji do organów
Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Zgodnie z projektowanym przepisem dowódca statku
powietrznego za pośrednictwem instytucji zapewniających służby ruchu lotniczego,
kapitan statku morskiego osobiście lub za pośrednictwem Morskiej Służby
Poszukiwania i Ratownictwa, agenta statku lub kapitanatu portu, kierującego środkiem
transportu drogowego oraz pilot wycieczki lub przewodnik turystyczny są obowiązani do
niezwłocznego zgłoszenia tego faktu, dostępnymi środkami łączności państwowemu
powiatowemu lub granicznemu inspektorowi sanitarnemu właściwemu dla planowanego
miejsca przekroczenia granicy państwowej albo portu lotniczego lub morskiego, a jeżeli
podejrzenie o zachorowanie na chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną
lub zgonu z powodu takiej choroby powzięto po przekroczeniu granicy państwowej
państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu lub państwowemu granicznemu
inspektorowi sanitarnemu właściwemu dla miejsca powzięcia podejrzenia o
zachorowanie na taką chorobę lub zgonu z powodu takiej choroby.
Określenie form i trybu współdziałania między organami różnych inspekcji
W kwestii określenia form i trybu współdziałania między organami Państwowej
Inspekcji Sanitarnej, Wojskowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
21
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Inspekcji Weterynaryjnej, Wojskowej
Inspekcji Weterynaryjnej oraz Inspekcji Ochrony Środowiska w zakresie zwalczania
zakażeń i chorób zakaźnych, projektowana ustawa nowelizuje art. 24 ust. 2,
wprowadzając fakultatywność wymiany informacji o przypadkach zakażeń i
zachorowań. Zastosowane rozwiązanie stanowi realizację oraz gwarantuje
przestrzeganie zasady proporcjonalności oraz adekwatności przetwarzania danych
osobowych w związku z celem, jakim jest ochrona zdrowia publicznego. Przedmiotowe
zmiany uczyniły wymianę danych między inspekcjami podstawowym elementem
współpracy między nimi, zrezygnowano natomiast z określania innych form i trybu
współdziałania między inspekcjami w drodze rozporządzenia. Z dotychczasowych
doświadczeń wynika bowiem, że regulowanie sposobów współdziałania między ww.
podmiotami w drodze rozporządzenia jest w chwili obecnej niecelowe, gdyż podstawy
prawne współpracy zostały określone w aktach rangi ustawowej w sposób
wystarczający – obowiązek współpracy w zakresie monitorowania i rozpoznawania
sytuacji epidemiologicznej oraz jej zakres, tj. przekazywanie zgłoszeń, wynika wprost z
przepisów art. 24 ust. 1 i 2 ustawy. Ponadto właściwość i zadania Państwowej Inspekcji
Sanitarnej, Wojskowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Sanitarnej
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w dziedzinie zapobiegania
i zwalczania chorób zakaźnych i zakażeń zostały już łącznie określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 2 i 5 w związku z art. 20 i art. 20a ustawy z dnia 14 marca
1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851, z późn.
zm.).
Ponadto należy stwierdzić, że wymienione w ustawie inspekcje nie zgłaszały
potrzeb określenia form i trybu współpracy w drodze rozporządzenia.
Izolacja osób chorych na choroby wysoce zakaźne i szczególnie niebezpieczne
W zmianie dotyczącej art. 33 ust. 7 doprecyzowano przepisy dotyczące izolacji.
W obecnym brzmieniu przepis odnosił się wyłącznie do osób chorych na choroby nowe,
dotychczas na terenie Polski nierozpoznane. Takie rozwiązanie pozostawiało poza
regulacją ustawową wiele chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych,
które w kraju występowały już w przeszłości i możliwe jest ich ponowne zawleczenie,
np. cholera, dżuma, a także wywołanych atakiem bioterrorystycznym – ospa prawdziwa.
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
22
Projektowana zmiana likwiduje tę lukę. Ponadto projektowana ustawa uchyla przepis
art. 33 ust. 6 ustawy (poddanie kwarantannie osób zdrowych, które pozostawały w
styczności z chorymi na choroby zakaźne) ze względu na fakt, że określona w nim
sytuacja została objęta regulacją zmienionego art. 33 ust. 1.
Nadzór epidemiologiczny i kliniczny nad chorobami objętymi obowiązkiem leczenia
Kolejnym zagadnieniem, które objęto nowelizacją, są opracowane przy
współpracy z Instytutem Gruźlicy i Chorób Płuc rozwiązania prawne służące
zapewnieniu skuteczności nadzoru nad osobami chorymi na choroby, które ze
względów epidemiologicznych podlegają obowiązkowi leczenia w warunkach
hospitalizacji (np. gruźlica, w okresie gdy chory prątkuje – art. 34 ust. 1 pkt 1 ustawy) lub
w warunkach lecznictwa otwartego (np. gruźlica po okresie prątkowania – art. 40 ust. 1
ustawy). W związku z tym proponowane przepisy (dodawany art. 40 ust. 1a–1c)
usprawnią obieg informacji, który pozwoli na szybsze egzekwowanie obowiązku
hospitalizacji lub leczenia od osób, które się od niego uchylają. W przypadku leczenia
gruźlicy jest to szczególnie istotne, ponieważ przerwanie przyjmowania leków może
prowadzić do powstania szczepów wielolekoopornych, które nie poddają się
skutecznemu leczeniu.
Ponadto dokonano zmiany redakcyjnej w art. 40 ust. 1 polegającej na
wykreśleniu zwrotu „oraz osoby, które miały styczność z chorymi na te choroby”, gdyż
kwestia postępowania z osobami ze styczności jest w pełni uregulowana w art. 40 ust. 2
ustawy.
Stosowanie przymusu bezpośredniego
W przepisach określających dopuszczalność i sposób stosowania przymusu
bezpośredniego wprowadzono doprecyzowanie, zgodnie z którym przymus będący
częścią interwencji medycznej może być stosowany jedynie przez pracowników
medycznych pod bezpośrednim nadzorem lekarza lub felczera (zmieniany art. 36 ust.
2).
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
23
Świadczenie przez szpitale i oddziały zakaźne gotowości w zakresie zapewnienia
izolacji i leczenia osób chorych na choroby zakaźne
Zmiana art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy wynika z faktu, że przepis ten zawiera
warunek, którego spełnienie jest praktycznie niemożliwe przez świadczeniodawców.
Wprowadza on do umów (które mogą być zawierane między ministrem właściwym do
spraw zdrowia a świadczeniodawcami) wymóg utrzymywania gotowości do zwiększenia
ilości wykonywanych świadczeń zdrowotnych na poziomie nie mniejszym niż 200% w
stosunku do ilości świadczeń zdrowotnych wykonywanych na podstawie umów
zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia. W zmodyfikowanym przepisie zakres i
liczba wymaganych świadczeń będą mogły być określone bezpośrednio w umowie
zawieranej między ministrem właściwym do spraw zdrowia a świadczeniodawcą, na
poziomie odpowiednim do możliwości szpitala i potrzeb w danym regionie kraju.
Wykaz zakażeń i chorób zakaźnych
W przedmiotowym projekcie nowelizacji poprawiono ponadto nomenklaturę
jednostek chorobowych oraz oczywiste błędy redakcyjne w wykazie zakażeń i chorób
zakaźnych stanowiącym załącznik do ustawy w odniesieniu do grypy ptaków,
mikobakterioz, zakażeń inwazyjnych Haemophilus influenzae, wirusowych zakażeń
wątroby, płonicy, zakażeń ośrodkowego układu nerwowego, zakażeń żołądkowojelitowych
i zatruć pokarmowych, zespołu hemolityczno-mocznicowego i innych postaci
zakażenia werotoksycznymi pałeczkami Escherichia coli (STEC/VTEC).
Zmiana ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
W projektowanej ustawie przewiduje się również zmianę w art. 8a ust. 2 ustawy z
dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej polegającą na uchyleniu pkt 1,
z którego wynika obowiązek określenia przez ministra właściwego do spraw zdrowia w
rozporządzeniu standardów postępowania w zakresie kontroli i nadzoru sanitarnego
organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz wzorów dokumentacji dla
poszczególnych czynności kontroli i nadzoru sanitarnego. Dotychczas takie
rozporządzenie nie zostało wydane.
Z uwagi na to, że zakres działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest bardzo
szeroki i ulega dynamicznym zmianom związanym ze zmianami przepisów krajowych,
jak i prawa Unii Europejskiej, a także z pojawiającymi się nowymi zagrożeniami
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
24
epidemiologicznymi, nie jest zasadnym określanie procedur wewnętrznych
postępowania i wzorów dokumentów w akcie prawa powszechnie obowiązującego,
jakim jest rozporządzenie. Procedura wydania i zmiany rozporządzenia jest procedurą
długotrwałą, co nie pozwala na podjęcie szybkich działań zapewniających właściwy
poziom bezpieczeństwa. W związku z tym proponuje się uchylenie przedmiotowego
przepisu. Należy podkreślić, że jego uchylenie nie spowoduje braku podstaw do
określania wewnętrznych procedur postępowania. Takie procedury istnieją w chwili
obecnej i są stosowane z powodzeniem w działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej,
m.in. w takich działach jak epidemiologia czy bezpieczeństwo żywności i żywienia.
Przedmiot projektowanej ustawy nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.
Przedmiotowy projekt ustawy nie wymaga notyfikacji w rozumieniu przepisów
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu
funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239,
poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597).
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
25
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Podmioty, na które oddziałuje regulacja
Przedmiotowy projekt ustawy będzie miał wpływ na wszystkie osoby przebywające na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym na właścicieli, posiadaczy lub
zarządzających nieruchomościami oraz osoby prowadzące działalność gospodarczą, a
także na określone organy administracji publicznej, na które projektowana ustawa
nakłada obowiązki związane między innymi z zapobieganiem szerzeniu się zakażeń i
chorób zakaźnych.
Projekt w zakresie zmian w ustawie o Państwowej Inspekcji Sanitarnej będzie
oddziaływał na organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
2. Konsultacje społeczne
Równolegle z uzgodnieniami międzyresortowymi, projekt został przesłany do
zaopiniowania następującym podmiotom:
1) Konsultantowi Krajowemu w dziedzinie epidemiologii;
2) Konsultantowi Krajowemu w dziedzinie chorób zakaźnych;
3) Konsultantowi Krajowemu w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej;
4) Konsultantowi Krajowemu w dziedzinie pielęgniarstwa epidemiologicznego;
5) Konsultantowi Krajowemu w dziedzinie medycyny transportu,
6) Narodowemu Funduszowi Zdrowia;
7) Krajowemu Centrum do spraw AIDS;
8) Narodowemu Instytutowi Zdrowia Publicznego - Państwowemu Zakładowi Higieny;
9) Instytutowi Gruźlicy i Chorób Płuc;
10) Centrum Diagnostyki i Leczenia Chorób Przenoszonych Drogą Płciową
Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego;
11) Narodowemu Instytutowi Leków;
12) Państwowemu Instytutowi Weterynarii;
13) Międzywydziałowemu Instytutowi Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni;
14) Naczelnej Radzie Lekarskiej;
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
26
15) Naczelnej Radzie Pielęgniarek i Położnych;
16) Naczelnej Radzie Diagnostów Laboratoryjnych;
17) Naczelnej Radzie Aptekarskiej;
18) Izbie Lekarsko-Weterynaryjnej;
19) Polskiemu Towarzystwu Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych;
20) Polskiemu Stowarzyszeniu Pielęgniarek Epidemiologicznych;
21) Stowarzyszeniu Epidemiologów Polskich;
22) Polskiemu Towarzystwu Zakażeń Szpitalnych;
23) Stowarzyszeniu Higieny Lecznictwa;
24) Ogólnopolskiemu Stowarzyszeniu Higienistek Dyplomowanych Medycyny
Szkolnej;
25) Polskiemu Towarzystwu Medycyny Morskiej, Tropikalnej i Podróży;
26) Sekretariatowi Ochrony Zdrowia Komisji Krajowej - NSZZ „Solidarność”;
27) Ogólnopolskiemu Porozumieniu Związków Zawodowych;
28) Federacji Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia;
29) Federacji Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia „Porozumienie
Zielonogórskie”;
30) Federacji Związków Pracodawców Zakładów Opieki Zdrowotnej RP;
31) Pracodawcom Rzeczypospolitej Polskiej;
32) Konfederacji Polskich Pracodawców Prywatnych;
33) Stowarzyszeniu Menadżerów Opieki Zdrowotnej;
34) Forum Związków Zawodowych;
35) Radzie Krajowej Federacji Konsumentów;
36) Business Centre Club;
37) Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”.
Przedmiotowy projekt ustawy został zamieszczony w Biuletynie Informacji
Publicznej na stronie internetowej Ministerstwa Zdrowia, zgodnie z przepisami ustawy z
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
27
dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr
169, poz. 1414, z późn. zm.).
W czasie konsultacji społecznych napłynęło ponad 100 uwag, m.in. od
Konsultanta Krajowego w dziedzinie epidemiologii, Konsultanta Krajowego w dziedzinie
pielęgniarstwa epidemiologicznego, Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego –
Państwowego Zakładu Higieny, Narodowego Instytutu Leków, Międzywydziałowego
Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej, Narodowego Funduszu Zdrowia, Naczelnej
Rady Pielęgniarek i Położnych, Naczelnej Rady Aptekarskiej. Uwagi te dotyczyły
w szczególności rozszerzenia nadzoru epidemiologicznego np. poprzez wprowadzenie
dodatkowych raportów o przebiegu wybranych zakażeń lub chorób zakaźnych oraz
wynikach ich leczenia, a także zmian w organizacji zespołów kontroli zakażeń
szpitalnych. Uwagi te nie odnosiły się do przepisów objętych niniejszą nowelizacją i
będą przedmiotem dalszych analiz w zakresie ich zasadności i możliwości
uwzględnienia w ramach przyszłych prac legislacyjnych. Natomiast pozostałe uwagi
odnoszące się miedzy innymi do nomenklatury jednostek chorobowych, wskazania
medycznych laboratoriów diagnostycznych jako podmiotów uczestniczących w
nadzorze wybiórczym (sentinel) zostały uwzględnione.
W trakcie prac nad projektowaną ustawą nie było zgłaszane zainteresowanie
pracami nad nią w trybie ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w
procesie stanowienia prawa.
3. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa
i budżety jednostek samorządu terytorialnego
Zmiany w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i
chorób zakaźnych u ludzi
Wdrożenie projektowanych rozwiązań, zarówno przepisów nowych, jak również
przepisów nowelizujących przepisy dotychczas obowiązujące, nie będzie powodowało
zaangażowania środków budżetu państwa w jakiejkolwiek fazie realizacji przepisów
wprowadzanych niniejszą ustawą nowelizującą, ponad środki łącznie dotychczas
przeznaczane z budżetu państwa (w części 46 - Zdrowie, w części 85 - Województwa
jak i poza nimi) na realizację zadań wynikających z już obowiązujących przepisów
ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, a w
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
28
konsekwencji nie będzie generowało dodatkowych kosztów wymagających
sfinansowania.
Ustawa nie wprowadza również nowych upoważnień ustawowych do wydawania
aktów wykonawczych ponad te, które znajdują się w obecnie obowiązującej ustawie o
zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Finansowanie badań sanitarno-epidemiologicznych
Projekt nowelizacji w zakresie dotyczącym finansowania badań do celów
sanitarno-epidemiologicznych (zmieniany art. 8 ust. 3) u osób, o których mowa w art. 6
ust. 1 pkt 1–4 tej ustawy, zakłada zmianę przepisu określającego źródło finansowania
tych badań z części budżetu państwa pozostającej w dyspozycji ministra właściwego do
spraw zdrowia na część pozostającą w budżecie wojewody. Określone w art. 8 ustawy z
dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u
ludzi badania dla celów sanitarno-epidemiologicznych były zarówno przed 1 stycznia
2010 r., jak również w roku 2010, wykonywane w ramach ustawowej działalności stacji
sanitarno-epidemiologicznych przez ich laboratoria i finansowane w ramach środków,
którymi stacje dysponują na działalność bieżącą. Finansowanie zadań Państwowej
Inspekcji Sanitarnej, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2010 r. o zapobieganiu
oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi faktycznie odbywało się zawsze ze
środków na działalność stacji, a więc każdorazowo z tej część budżetu, z której jest
finansowana działalność stacji jako podmiotu administracji.
Przedmiotowa zmiana ma więc charakter formalno-prawny, nie nakłada na stacje
sanitarno-epidemiologiczne nowych zadań i w związku z tym nie powoduje wzrostu
kosztów funkcjonowania stacji sanitarno-epidemiologicznych ponad te, które są
związane z realizowanymi zadaniami, wynikającymi z dotychczas obowiązujących
przepisów ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.
Przedmiotowa regulacja uzgadnia jedynie stan prawny z ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r.
o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z przepisami
wprowadzonymi ustawą z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie niektórych ustaw w
związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji publicznej w
województwie (Dz. U. Nr 92, poz. 753) w zakresie części budżetu, z której jest
finansowana działalność stacji.
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
29
Wdrożenie przedmiotowych przepisów nie spowoduje zwiększonego
zaangażowania środków budżetu państwa ponad środki łącznie przeznaczane do tej
pory na ten cel w budżecie państwa (w części 46-Zdrowia, w części 85-Województwa,
jak i poza nimi), a w konsekwencji nie będzie generowało dodatkowych kosztów
wymagających sfinansowania.
Finansowanie wybiórczych nadzorów epidemiologicznych (nadzory sentinel)
Analogiczna zmiana jest wprowadzana w dodawanym art. 29a ust. 3 (obecnie
art. 45 ust. 3 ustawy) dotyczącym kosztów finansowania systemów nadzoru
wybiórczego w odniesieniu do wybranych chorób. Koszty realizacji prowadzenia
wybiórczego nadzoru epidemiologicznego będą finansowane z budżetu państwa z
części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw zdrowia (dla podmiotów, o
których mowa w art. 29a ust. 2 pkt 1) oraz budżetu państwa z części, której
dysponentem jest wojewoda (dla podmiotów, o których mowa w art. 29a ust. 2 pkt 2–4).
Refundacja zgłoszeń zachorowań i wyników badań laboratoryjnych
W niniejszej nowelizacji zrezygnowano z przewidywanego ustawą z 5 grudnia
2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi
rozwiązania polegającego na wprowadzeniu refundacji kosztów przesyłania do stacji
sanitarno-epidemiologicznych zgłoszeń zachorowań i wyników badań laboratoryjnych.
Rozwiązanie to, mające w zamyśle przyczynić się do zwiększenia kompletności
zgłaszania chorób przez lekarzy, jest w obecnej sytuacji budżetu państwa zbyt
kosztowne w realizacji i w zbyt dużym stopniu obciążałoby budżety wojewodów, którzy
finansują obecnie stacje sanitarno-epidemiologiczne. Powyższa zmiana nie będzie
miała wpływu na budżet państwa. Biorąc pod uwagę, że planowana refundacja nie była
realizowana w latach ubiegłych, ze względu na obowiązywanie przepisów
wykonawczych wydanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 sierpnia 2001 r. o
chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. Nr 126, poz. 1384, z późn. zm.), uchylenie
przepisów dotyczących refundacji nie będzie miało faktycznego wpływu na budżety
zakładów opieki zdrowotnej, lekarzy wykonujących zawód w ramach praktyki
indywidualnej lub grupowej, czy też laboratoria.
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
30
Wykaz zakażeń i chorób zakaźnych
Zmiany w wykazie zakażeń i chorób zakaźnych nie spowodują zwiększania
wydatków z budżetu państwa, jak również nie spowodują zwiększenia wydatków ze
środków Narodowego Funduszu Zdrowia. Zmiany dotyczą obowiązującego
nazewnictwa jednostek chorobowych.
Zmiany w ustawie z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
Projekt w zakresie zmian w ustawie z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej
Inspekcji Sanitarnej nie będzie miał wpływu na sektor finansów publicznych, w tym na
budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego.
4. Wpływ regulacji na rynek pracy
Niniejszy projekt ustawy nie będzie oddziaływać na rynek pracy.
5. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw
Wejście w życie ustawy nie będzie miało wpływu na konkurencyjność gospodarki
i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie zakładów opieki zdrowotnej.
6. Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny
Przedmiotowy projekt ustawy nie będzie miał wpływu na sytuację i rozwój regionalny.
7. Wpływ regulacji na zdrowie społeczeństwa
Regulacje projektowanej ustawy przyczynią się do realizacji polityki zdrowotnej
państwa, której celem jest zapobieganie i zwalczanie zakażeń i chorób zakaźnych
u ludzi, w szczególności epidemiologicznych sytuacji wystąpienia niebezpieczeństwa
szerzenia się choroby zakaźnej. Projektowane przepisy ustawy pozytywnie wpłyną na
możliwości oraz skuteczność podejmowanych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej
działań przeciwepidemicznych. Szacunkowe korzyści związane z wprowadzeniem
ustawy są następujące: możliwość podjęcia skutecznych działań zapobiegawczych i
przeciwepidemicznych w stosunku do zakażeń i chorób zakaźnych stanowiących istotny
problem epidemiologiczny oraz stanowiących faktyczne zagrożenie dla zdrowia
publicznego, zmniejszenie występowania masowych zachorowań poprzez szybkie
wykrywanie, izolację i leczenie osób chorych, wzrost poczucia bezpieczeństwa
Projekt z dnia 21 lipca 2011 r.
31
w społeczeństwie, poprawa wskaźników zdrowotności ogólnej (zdrowia publicznego)
oraz spadek umieralności.
Proponowana regulacja znacząco wpłynie na zdrowie ludzi poprzez poprawę jakości i
zwiększenie czujności nadzoru epidemiologicznego nad chorobami zakaźnymi i
zakażeniami.
8. Wpływ regulacji na środowisko
Regulacje zaproponowane w projekcie ustawy nie będą miały wpływu na środowisko.
Źródło: http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/proj_ustaw_zakaz_26072011.pdf